PHA

Process Hazard Analysis

HAZOP Study

واژه HAZOP بر گرفته از دو كلمه HAZard و OPerability مي‏باشد و برنامه HAZOP شامل يك روش PHA بوده كه خطاهاي طراحي، خطرات بالقوه (پنهاني) و مشكلات كاركرد را مشخص مي‏كند. انحراف‏ها به يك سري آيتم خاص كه در اصطلاح node ناميده مي‏شود، اعمال مي‏شوند. سپس شخص تحليلگر با استفاده از HAZOP اقدام به تشخيص خطاهاي فرآيند، خطاهاي عملكرد و شرايط خطر غيرقابل پيش‏بيني مي‏نمايد. اين روش عمدتا براي P&ID ها، نقشه‏ هاي وابسته به آنها و مشخصاتشان بكار مي‏رود تا در طي مراحل مختلف عملكرد خطاهاي آنها مشخص شود. استفاده از اين روش مستلزم در اختيار داشتن يك تيم طراحي منظم كه اعضاي آن داراي تجربيات كافي در زمينه‏هاي HAZOP، طراحي Plant و تعميرات و نگهداري باشند، مي‏باشد. جلسات بررسي بايد فقط به موضوع Risk اختصاص داده شود و نه موضوعات جانبي و بايد شامل يك مرور اصولي و منظم بر روي همه تجهيزات موجود باشد. اين روش به فرآيند‏هاي پيوسته، پردازش دسته‏اي و دستورالعملهاي كتبي مانند دستورالعملهاي كاري مربوط مي‏شود. و از آن مي‏توان براي پروژه‏هاي طراحي‏ جديد، فرآيندهاي موجود و اصلاحات Plant استفاده نمود. از كاربردهاي جديد HAZOP مي‏توان به سيستم‏هاي قابل كنترل با كامپيوتر و تعيين مشكلات و خطاهاي يك طراحي قبل از پياده‏سازي آن اشاره نمود.

اصول روش : HAZOP

  • اسمبل كردن P&IDها، PFDها، بالانس انرژي و ماده، نقشه‏ هاي Plot Plan، مشخصات تجهيزات و …
  • تقسيم اصولي P&IDها به node ها كه شامل خط لوله، مخزن، پمپ، مبدل حرارتي و … مي‏باشد. Node ها مي‏توانند بصورت تركيبي انتخاب شوند مثلا يك node شامل پمپ + خط لوله + مبدل حرارتي باشد.

تهيه طرح كلي HAZOP با استفاده از فهرست كردن هر node به همراه خطاهاي مربوطه و ثبت اطلاعات اداري مانند نام شركت، مكان شركت، واحدها، اعضاي تيم و … و گردآوري اعضاي تيم و شرح دادن Flow Sheet فرآيند، P&IDها و ديگر موارد لازم براي هر node بايد خطاهاي زير مورد بررسي قرار گيرد:

  • علل ميسر در بروز خطا
  • نتيجه بالقوه
  • حفاظت معقول
  • توصيه‏هاي چاره ساز در صورت لزوم
  • ملاحظات در صورت نياز
  • اطلاعات لازم براي ورودي :نقشه‏ها و P&IDها به روز شده - مستندات پشتيباني مانند(مشخصات تجهيزات، شرح فرآيند، نمودار جريان، موازنه انرژي / ماده نقشه‏ هاي Plot Plan)

    تيم مورد نياز :متخصص HAZOP ، متخصص ‏فرآيند، سرپرست اجرايي، سرپرست نگهداري و متخصص‏هاي ديگر نظير( ابزار/ كنترل/ برق - مكانيك - پروژه)