واژه HAZOP بر گرفته از دو كلمه HAZard و OPerability ميباشد و برنامه HAZOP شامل يك روش PHA بوده كه خطاهاي طراحي، خطرات بالقوه (پنهاني) و مشكلات كاركرد را مشخص ميكند. انحرافها به يك سري آيتم خاص كه در اصطلاح node ناميده ميشود، اعمال ميشوند. سپس شخص تحليلگر با استفاده از HAZOP اقدام به تشخيص خطاهاي فرآيند، خطاهاي عملكرد و شرايط خطر غيرقابل پيشبيني مينمايد. اين روش عمدتا براي P&ID ها، نقشه هاي وابسته به آنها و مشخصاتشان بكار ميرود تا در طي مراحل مختلف عملكرد خطاهاي آنها مشخص شود. استفاده از اين روش مستلزم در اختيار داشتن يك تيم طراحي منظم كه اعضاي آن داراي تجربيات كافي در زمينههاي HAZOP، طراحي Plant و تعميرات و نگهداري باشند، ميباشد. جلسات بررسي بايد فقط به موضوع Risk اختصاص داده شود و نه موضوعات جانبي و بايد شامل يك مرور اصولي و منظم بر روي همه تجهيزات موجود باشد. اين روش به فرآيندهاي پيوسته، پردازش دستهاي و دستورالعملهاي كتبي مانند دستورالعملهاي كاري مربوط ميشود. و از آن ميتوان براي پروژههاي طراحي جديد، فرآيندهاي موجود و اصلاحات Plant استفاده نمود. از كاربردهاي جديد HAZOP ميتوان به سيستمهاي قابل كنترل با كامپيوتر و تعيين مشكلات و خطاهاي يك طراحي قبل از پيادهسازي آن اشاره نمود.
اصول روش : HAZOP
تهيه طرح كلي HAZOP با استفاده از فهرست كردن هر node به همراه خطاهاي مربوطه و ثبت اطلاعات اداري مانند نام شركت، مكان شركت، واحدها، اعضاي تيم و … و گردآوري اعضاي تيم و شرح دادن Flow Sheet فرآيند، P&IDها و ديگر موارد لازم براي هر node بايد خطاهاي زير مورد بررسي قرار گيرد:
اطلاعات لازم براي ورودي :نقشهها و P&IDها به روز شده - مستندات پشتيباني مانند(مشخصات تجهيزات، شرح فرآيند، نمودار جريان، موازنه انرژي / ماده نقشه هاي Plot Plan)
تيم مورد نياز :متخصص HAZOP ، متخصص فرآيند، سرپرست اجرايي، سرپرست نگهداري و متخصصهاي ديگر نظير( ابزار/ كنترل/ برق - مكانيك - پروژه)